Boeddhisme

In India en Nepal leven hindoes, sikhs, moslims en boeddhisten vreedzaam naast elkaar. Het is te hopen dat het na de politieke zege van de nieuwe premier Modi zo blijft.
Van het boeddhisme kende ik het verhaal van prins Siddharta Gautama/ Boeddha +/- 400 BC. Als prins, geboren uit Hindoe ouders nadat moeder Maya in haar dromen had meegemaakt dat een witte olifant haar ter rechterzijde in haar schoot drong(?), werd hij op negenentwintigjarige leeftijd plotsklaps geconfronteerd met lijden en dood. Hij vroeg zich af wat nu werkelijk de moeite van het leven waard was en ging op zoek naar zijn ware zelf, 'anatta'. Hij zag in dat we onszelf voor de gek houden met onze begeerten, waanideeën, egoïsme en gehechtheden. Maar hoe kom je daarvan af?
Zo ontwikkelde zich de vier waarheden en het achtvoudige pad. Alles beschreven in de Dhammapada en op Wiki staat ook het één en ander.

Het gekke is dat wanneer ik aan Boeddhisten vraag of ook zij een heilig boek hebben, dat wordt ontkent. Ooit vroeg ik het aan een boeddhistische Japanner; hij wist niet waar ik het over had. Afgelopen reis naar Nepal vroeg ik het aan onze Nepalese gids; ook hij ontkende. Je vraagt je af of ze hun eigen levensbeschouwing wel hebben bestudeerd.
Boeddhisme is een manier van leven zo heb ik geleerd van westerse boeddhisten via het internet.
Maar daar geloof ik nu niets meer van. Misschien dat het geldt voor de westerlingen die niets hebben met een god en de leefwijze hen goed uitkomt maar ik heb met eigen ogen gezien dat mensen helemaal in vervoering raken bij een vastgelegde voetstap van Boeddha in Lumbini/Nepal waar hij is geboren. Natuurlijk is daaroverheen weer een kapel gebouwd en is het tot een bedevaartsoord verworden.
Ook Bodh Gaya waar Boeddha zijn verlichting bereikte onder de Bhodiboom is een bedevaartsoord. De boom die er nu staat is een zesde stekkie van de oorspronkelijke boom. Zo willen de overleveringen ons doen geloven.
Hetzelfde geldt voor Sarnath, een plaatsje dichtbij Varanasi/Benares. Daar hield hij zijn eerste preek voor vijf leerlingen.
Op veel van die vrolijk versierde vrachtwagens die door India en Nepal rijden staat: ‘Lord Buddha’ en ook onze plaatselijke gids sprak voortdurend over ‘Lord Buddha’.
Ik vraag mij af of dit allemaal de bedoeling was van Boeddha. Ik denk het niet, maar het toont weer eens aan dat mensen een diepgewortelde behoefte hebben aan ‘gouden kalveren’ in hun religie.

Het boeddhisme kent behalve de bedevaartsoorden ook de stupa’s; behalve de vele kleintjes zijn dat massieve bouwwerken die soms relikwieën bevatten. Wij hebben er een aantal bezocht waaronder de Swayambunath Stupa die ook wel de Monkey Temple wordt genoemd en die een prachtig uitzicht biedt over Kathmandu. (Wel een beetje veel beton naar mijn smaak)

Plus één van de grootste: de Bodnath- of Bouddhanath Stupa waar Richard Gere wel eens schijnt te komen. Zegt men. Een bouwjaar kan ik nergens eenduidig vinden, hij is gewoon heel oud.
Heel veel Tibetanen zijn naar het plaatsje Bouddha gevlucht nadat China Tibet annexeerde.
Het wordt daarom ook wel ‘Little Tibet’ genoemd.
Eh ja......om die Stupa’s kun je heen lopen. En soms ook erop. Dat is het ongeveer. Daar omheen zijn weer souvenirwinkeltjes bij de vleet.
De mooiste uitingen van het boeddhisme vind ik de gebedsvlaggen en gebedsmolens.
Bij elk boeddhistisch bouwwerk zijn ze te vinden.
Ik vind het wel wat hebben om gebeden op vlaggen te schrijven en ze door de wind te laten meenemen. Zoiets als vroeger de papiertjes aan het vliegertouw. Hetzelfde principe hebben de ronddraaiende gebedsmolens; wanneer je ze een zetje geeft, in de juiste richting!, komt het ‘gebed’ vrij. Jammer dat daar mantra’s op staan.
Ik zou wel iets anders weten: Alzo lief heeft God de wereld......

Een Dalai Lama komt pas in de vroege middeleeuwen om de hoek kijken als een leider van het Tibetaanse Boeddhisme die zich ontpopte tot leider van Tibet.

वाराणसी

Die kriebeltjes die voor mij onleesbaar zijn staan voor Varanasi of Benares, de oudste stad van India en mogelijk één van de oudste, continu bewoonde steden ter wereld. Ze komt al voor in de oude Rag Veda's van 1500 - 1200 BC. Het is één van de heilige steden van de Hindoes. Wanneer je in Varanasi sterft brengt dat verlossing. En een bruid die zichzelf een beetje serieus neemt trouwt in een sari uit Varanasi.

De stad ligt aan de Ganges, de heilige rivier en is het meest bekend om de lijkverbrandingen. Zo'n tweehonderd per dag. Soms denk ik: moet ik niet zeggen ‘crematies’ maar dat vind ik te ontduikend voor een harde werkelijkheid.
De rivier was veel breder dan ik had gedacht. Het is niet een rivier die je even overzwemt, daarvoor is zij hier te breed. Dat de rivier heilig is merk je aan het dagelijkse gebed dat s ’avonds bij zonsondergang voor de rivier wordt gebracht. Zeven jonge mannen voeren allerlei rituelen uit begeleidt door belgerinkel en hindoe muziek.
Overdag is het heel anders. Je blijft je verbazen. Doden worden aangevoerd op bamboe laddertjes/draagbaren via bepaalde ghats, de trappen vanuit de stad naar de rivier. (er zijn ongeveer 85 ghats, ieder met een eigen naam)
Op de andere ghats wordt ook gewassen, de was gedroogd en spelen en zwemmen kinderen.

Als ‘vlindertjes’ en 'bandjes' hebben kinderen lege plastic flessen om hun armen en/of middel gebonden. Koeien en geiten lopen overal. Ook tussen de lijken door die liggen te wachten op de trappen. De lijken die ik gezien heb waren netjes verpakt in rood/goud en soms wit. Volgens onze gids is voor elke verbranding ongeveer 300 kilo hout nodig. Dat ligt ook op grote stapels waar maar ruimte is.
Voor zover ik het heb kunnen bekijken – toeristen blijven op gepaste afstand – worden de overledenen vijf keer in het water gedompeld. Daarna eerst wachten op de beurt, vervolgens worden ze op een stapel hout gelegd, daaroverheen nog een laagje hout. Allerlei kruiden worden toegevoegd. Dan lopen de familie en de Brahman (hoogste geestelijke die al een goddelijke ziel heeft) er zeven keer omheen en wordt het vuur aangestoken door de kaalgeschoren oudste zoon of het meest naaste familielid. Vrouwen komen er niet aan te pas, zij zijn te emotioneel.
Een verbranding, op dezelfde dag van overlijden, duurt ongeveer 3 a 4 uur. Maar zolang wachten de nabestaanden niet. De resten worden in de rivier, in dit geval de Ganges geveegd. Maar bij alle rivieren in India worden lijken verbrand.
Een eindje verderop neemt een dorstig jongetje een slokje van het rivierwater.

काठमाडौं

De verbrandingen in Kathmandu, de hoofdstad van Nepal vond ik nog heftiger.
De heiligste plaats voor de hindoes in Nepal is het tempelcomplex van Pashupatinath aan de Bagmatirivier die weer uitmondt in de Ganges. Wat een vieze smeerboel.
De rivier staat op dit moment grotendeels droog. De asresten worden op de modderige rivierbedding geveegd waar apen en koeien lopen en soms ook mensen, op zoek naar……tsja wat? Gouden tanden en kiezen? Een emmer water wordt na gegooid om de plek te reinigen voor de volgende brandstapel. Vuile dekens en moltons slingeren rond en zelfs een lege doodskist van dun aluminium. Meestal worden die er wel snel uitgevist en weer verkocht voor een volgend slachtoffer.
De troep is weerzinwekkend evenals de stank.
Varanasi was hierbij vergeleken inderdaad heilig.

De sadhu’s zijn weer een ander verhaal: heilige mannen en sinds kort ook vrouwen die hebben gekozen voor een materieloos leven om zo snel mogelijk één te worden met het ‘kosmische bewustzijn’. Wat dat ook moge zijn. Ze leven van giften en worden gerespecteerd. Ze vereren verschillende goden; je hebt Shiva- , Vishnu- en Krishna aanhangers en misschien nog wel meer.
Ze vallen op in het straatbeeld, ze zijn beschilderd en dragen meestal oranje kleding maar lopen soms ook naakt en met as besmeurd rond.
Het vervelende is dat ik niet zo overtuigd ben geraakt van hun heiligheid en ascetisme. Daarvoor probeerden de meesten toch teveel de aandacht te trekken van het toeristen-vrouwelijke schoon.
Natuurlijk mochten we foto’s maken........wel dokken graag.

De acht bergen

Geschreven door Paolo Cognetti (1978) in 2016. Ik las een digitale editie naar de eerste druk.
De hoofdpersoon Pietro is een jongen uit Milaan. Enig kind van twee zeer verschillende mensen met een gezamenlijke hobby: bergen beklimmen.
Pietro is echt een mix van die twee.
Op een dag ontdekken ze een huisje in het dorp Grana waar ze zich willen settelen, althans in de zomermaanden. Vooral moeder, de horizontale, wil dat graag; de zwijgzame vader, de verticale, is meer geïnteresseerd in het afvinken van ‘toppen’ die hij heeft gehaald. Waarbij elke berg een gevecht is met zichzelf.
De dan 11-jarige Pietro ontmoet daar de even oude Bruno, een bergkind die er alle geheimen kent en het wordt een vriendschap voor het leven.
Een ingewikkelde vader- zoon relatie wordt beschreven.


Pietro leert veel van zijn vader Giovanni maar kiest toch zijn eigen weg terwijl Bruno, zijn vriend, meer beantwoord aan het beeld dat de vader van een zoon heeft.
Dat ontdekt Pietro wanneer hij na de plotselinge dood van zijn vader letterlijk naar zijn voetsporen zoekt.
Bij de erfenis zit een stuk grond, hoog in de bergen, waar zijn vader ooit hoopte te gaan wonen. Pietro en Bruno bouwen samen daar alsnog een huis/hut. Het is de gelukkigste tijd van hun leven.

Het zijn alle drie einzelgängers. Ieder op zijn eigen wijze.
Vader en Bruno zijn het liefst alleen in de bergen; Pietro is ook graag alleen maar is rustelozer en trekt de wereld in als documentairemaker. Hij beland op de Annapurna in Nepal en ontdekt dan bij zichzelf toch ook de bergbewoner die hij in zijn hart is.
Leuk, op de Annapurna hebben wij ook gewandeld toen we in Nepal waren.
Daar leert hij de levensles over de acht bergen met de vraag: ‘Wie zal meer hebben geleerd, (dus niet bereikt!) hij die de tocht langs de acht bergen heeft gemaakt of hij die de top van de berg Sumeru heeft bereikt?’
Mij lijkt het antwoord duidelijk maar dat geldt vast niet voor iedereen. Ach, we hebben elkaar allemaal nodig, ter aanvulling.

Het boek is gedeeltelijk autobiografisch. Cognetti heeft vele zomers doorgebracht in de bergen ten noordwesten van Milaan. Dat merk je. Hij schrijft er zo mooi over dat je ook gaat verlangen naar een leven dat zo oer-achtig is; zo authentiek in combinatie met de natuur. Los van al dat gejaagde. Dat ‘moeten’. Maar ook eenzaam wat naar mijn idee niet negatief hoeft te zijn.
Ik verbeeld me dat ik er ook zou kunnen wonen mits mijn boeken, muziek en een wifiverbinding meekunnen. *grinnik*
Is niet iedereen in de kern alleen en is het gevoel van eenzaamheid niet bij iedereen verschillend en is dat dan altijd negatief?
Op het wereldwijdeweb wordt eenzaamheid gezien als iets waar nodig iets aan gedaan moet worden. Het wordt ingedeeld in emotionele eenzaamheid, sociale eenzaamheid en existentiële eenzaamheid
In de meeste gevallen zal er wel iets aan gedaan moeten worden maar, mijzelf kennende, niet per definitie.
De terechte vraag van Giovanni aan de moeder, wanneer zij Bruno meent te moeten redden van het leven op de berg is dan ook of Bruno wel gered wil worden.
Ik moet denken aan de titel van het boek wat koningin Wilhelmina schreef: ‘Eenzaam maar niet alleen’. Zij had ook wel door dat het twee verschillende zaken zijn.
En ik denk ook aan een vriendin die altijd maar klaagt dat er zo weinig mensen naar haar omkijken; ze krijgt meer bezoek dan ik.

‘Als het punt waarin je je in een rivier onderdompelt het heden is, dacht ik, dan is het verleden het water dat langs je heen is gespoeld, dat verder stroomafwaarts gaat, waar er niets meer voor je is, terwijl de toekomst het water is dat van boven komt en dat gevaren en verrassingen met zich mee brengt. Het verleden is dalwaarts, de toekomst bergopwaarts.’

Maar op de top aangekomen, waar rivieren ontstaan als smalle watergeultjes, kun je alleen nog maar naar beneden kijken.

Everest

Een film uit 2015 van de regisseur Baltasar Kormakur en gebaseerd op een waar gebeurd verhaal uit 1996 en beschreven in het boek ‘Into Thin Air’ van Jon Krakauer, die deelnam aan die expeditie (en ook het boek ‘Into the Wild schreef en wat door Sean Penn werd verfilmd) en het boek van Beck Weathers: ’ Left for Dead: My Journey Home from Everest’.
Hoe dat precies zit met die beide boeken weet ik niet.
Weathers overleefde dus, maar raakte zijn beide handen en zijn neus kwijt vanwege bevriezing.
In 1998 is er nog een IMAX- film ‘Everest gemaakt met Weathers in de hoofdrol. Hij wordt kennelijk als held gezien; ik vind hem een domkop.
De rolverdeling van deze film is te zien op de wikipagina. Het zijn er best veel.



Rob Hall is een bergbeklimmer die commerciële beklimmingen organiseert naar de top van de Mount Everest.
Een ander team staat onder leiding van Scott Fischer.
Ondanks de slechte weersvoorspellingen gaan ze toch de beklimming wagen. Er zijn nog meer groepen met liefhebbers, het wordt dringen op die berg. De leiders voelen de adem in hun nek van de betalers. Die willen natuurlijk waar voor hun geld. Nou, dat krijgen ze.
Acht van hen keren niet terug.
Wat er gedramatiseerd is weet ik niet precies. Sommigen hebben de hulp aan anderen met de dood moeten bekopen, zoals Rob Hall en Scott Fischer.
Van Rob en zijn zwangere vrouw zijn er sateliet-telefoonsgesprekken van die laatste uren/minuten(?) dus dat kan waar zijn en zijn dan ook dramatisch.
Ook de scene waarin wordt gesteggeld of er nu wel of niet zuurstofflessen liggen waar ze zouden moeten liggen was voor mij ook aangrijpend. Dat machteloze gevoel dat mogelijk iemand zijn plicht heeft verzaakt met de dood als gevolg.......
Voor mij zijn het merendeels geen helden maar domkoppen met te grote ego´s, dat maakte deze film mij wel duidelijk. Ondanks de prachtige beelden heb ik mij kwaad zitten maken.

In 2014 was er een groot ongeluk waarbij 14 sherpa’s het leven lieten. De sherpa's waren de berg opgegaan om klimtouwen gereed te maken voor andere klimmers. Want dat doen die stoere alpinisten niet zelf, dat láten ze doen door sherpa´s, net als het sjouwen van de bagage en proviand en het eten koken.
Ze werden overvallen door een lawine op een hoogte van 6.400 meter.
Dát zijn voor mij de ware helden; die gasten die zware pendeldiensten verrichten en waar je nooit over hoort.
Ik kan er helaas niets over vinden! maar toen wij in 2014 in Nepal waren werden we vanuit de bus door de gids gewezen op een standbeeld ergens in een stad van de eerste vrouwelijk sherpa die de top had gehaald. Ik weet niet eens meer in welke stad het was. I feel ashamed.

Je kunt je dus aanmelden bij commerciële bureaus voor een retourtje Mount Everest voor pakweg 60.000 euro. (De prijzen variëren enorm en zijn door ‘Nepal zelf’ in 2014 verlaagd.)
Of je het overleeft is niet zeker en je moet rekening houden met het passeren van ongeveer 300 lijken van onfortuinlijke klimmers al dan niet bedolven onder de sneeuw.

Nederlanders die de top hebben gehaald zijn Bart Vos in 1984 maar die kon geen bewijzen overleggen alleen tegenstrijdige verklaringen; René de Bos in 1990 en Ronald Naar in 1992. Overleden in 2011.
Hij is weer omstreden voor het mogelijk verzuimen hulp te bieden aan een andere klimmer op die hoge knobbel.
De eerste vrouw was Katja Staartjes in 1999.

Incredible India

Namasté, (ik buig voor je)

Welke woorden zou je kunnen gebruiken om India te beschrijven. Eigenlijk weet ik het niet.
India moet je ondergaan; je onderdompelen met al je zintuigen wagenwijd open. (en voldoende Immodium en ORS bij de hand)
Een land van enorme tegenstellingen, een rijke historie en kleurrijke, mooie mensen.
In tegenstelling tot Thailand, wat 20 miljoen bezoekers per jaar trekt, komen er in India maar 3 miljoen. Onbegrijpelijk.

Behalve de ‘Golden Triangle’ (Delhi, Agra en Jaipur) hebben we ook Khajuraho, Orcha, Sarnath en Varanasi bezocht en later een klein gedeelte van Nepal.
Wat mij de eerste dagen in Delhi opviel was, behalve de drukte, de herrie, de rommel, de armoede en de hitte, de vriendelijkheid van de mensen. Waar ik ook keek en oogcontact maakte: er werd spontaan en breed naar mij geglimlacht. Kom daar maar eens om wanneer je op de Lijnbaan in Rotterdam loopt. Het maakte dat ik mij ook vrolijk voelde.
‘Smiling is infectious
you catch it like the flu….’

Het verkeer is één grote film. Alles krioelt door elkaar: auto’s, bussen, fietsen, brommers, tuc-tucs (driewielige, geel/groene taksi’s), riksjafietsen en ossenkarren. Daar tussendoor koeien, apen, honden en af en toe een zwijn. De dieren slapen ook rustig midden op straat en iedereen ontwijkt hen.
Er lijken geen regels te zijn, maar dat hoeft ook niet wanneer je per definitie rekening houdt met elkaar. Alles peppert en toetert, het is een herrie van jewelste en iedereen komt toch zonder ruzie en opgestoken middelvingers op de plaats van bestemming.

Het platteland van Noord India is ook werkelijk plat. Slechts hier en daar steekt een groepje bergen de top op. Er zijn veel korenvelden waar nu geoogst wordt; met de hand en een sikkel! Vrouwen in kleurige sari’s met schoven op hun hoofd lopen naar de dorsplaats. Dorsen gebeurt wel machinaal.
De dorpjes zien er gemoedelijk uit. Eén laags huisjes met een pannen of rieten dak. Nauwe paadjes daar tussendoor waar net een koe doorheen kan. Hier en daar bosjes bananenbomen en/of bamboe. Van de grotere bomen weet ik geen naam. Op dit moment bloeien wel de lila Jacandra en een Acaciasoort met prachtige felrode trosjes bloemen.
Canna ’s zie je ook: rood en geel met oranje.
Bij de gezamenlijke dorpspompen, die er in dit gebied redelijk nieuw uitzien is het vaak druk. Er wordt gewassen, gedoucht en getapt en spelen er kinderen. Hoe belangrijk is een goede waterpomp!

De mooiste bouwwerken voor mij zijn de Taj Mahal in Agra, sinds 2007 één van de zeven wereldwonderen en de Bahai tempel in Delhi. De eerste stamt uit 1648 en de tweede uit 1986.

De geschiedenis achter de Taj Mahal maakt het nog meer sprookjesachtig.
Shah Jahan, uit de Mogoldynastie bouwde de Taj als mausoleum voor zijn geliefde vrouw Mumtaz.
In dit geval eens een keer geen religie of machtsvertoon als basis maar liefde. Ach, ik weet dat meneer Cathy hetzelfde zou doen wanneer hij zoveel geld had. *grinnik*
Er is genoeg te vinden via Google. Dit is een foto van de achterkant met een bleek avondzonnetje. s 'Morgens was het helaas mistig.
Wat ik niet wist is dat de Taj Mahal is gebaseerd op de eerder gebouwde Itimad – ud - Daulah.

De moeder van Shah Jahan, bouwde dit mausoleum rond 1620 voor haar ouders.
Bij de Bahai tempel (onder) moest ik onwillekeurig denken aan het Opera house in Sydney. Zelf vind ik deze mooier; de ‘geslotenheid’ van een lotusbloem i.t.t. tot de ‘openheid’ van Sydney past n.m.m. ook beter in dit land ook al is het een aanbiddingsplaats waar alle gelovigen welkom zijn. Dat vind ik dan ook wel weer heel mooi. Een gezamenlijke aanbiddingstempel voor iedereen die beseft dat er iets groters bestaat dan dat hij/zijzelf is en dat niet 'in ongerechtigheid ten onder houdt'. (Rom 1: 18,19)

Nepal

Verschrikkelijke beelden van de aardbeving in het Himalayagebied en uit Kathmandu. Vorig jaar om deze tijd waren wij o.a. in Pokhara en Kathmandu en genoten van al het moois.
En nu zoveel doden, de verwachtingen zijn dat het aantal zal oplopen tot tienduizend. Tijdens het tandenpoetsen stond ik mij te bedenken: stel je voor dat alles om mij heen nu begint te bewegen en kraken; ik zou geen kant op kunnen en bedolven raken onder puin. Zo verging het velen in Kathmandu.

Tijdens een trekking – een trendy naam voor een lange wandeling - in de omgeving van Pokhara zag ik dat veel huisjes niet zoveel voorstellen. Dat hele dorpen weggevaagd zijn, daar kan ik mij een heel klein beetje iets van voorstellen en ook dat de mensen die het daar hebben overleefd nu in de kou zitten.





Om de Swayambunath Stupa heen is er van alles verwoest als ik zo de beelden bekijk.

Gedeeltes van het Durbar Square zijn verwoest. De Vatsala Durga tempel ligt in puin.
Wanneer ik die achterlijke gekken van IS de cultuurschatten kapot zie slaan, spring ik haast uit mijn vel van woede en machteloosheid over zoveel stompzinnigheid. (Dat deden de Rooms Katholieken bij ons natuurlijk in 1566.) Maar van zo’n natuurramp word ik alleen maar heel verdrietig.
Behalve datgene wat nu in puin ligt: hoeveel zal er nog afgebroken moeten worden omdat het niet meer veilig is?